اين روايتي كه مرحوم صاحب وسائل در كتاب شريف خود در فضيلت نماز شب از پيغمبر اكرم(ص) نقل مي‌كند:

«الرَّكْعَتانِ في جَوْفِ اللَّيْلِ اَحَبُّ اِلَيَّ مِنَ الدُّنْيا وَ ما فيها»[1]

يعني دو ركعت نماز در دل شب، پيش من افضل است از دنيا و آنچه در دنياست.

معنايش اين است پيغمبر اكرم(ص) فرمود: اگر تمام دنيا را به من بدهند كه يكشب نماز شب نخوان، اين كار را نمي‌كنم. اين جملات مربوط به شخص پيغمبر اكرم(ص) نيست. بلكه مربوط به آن يقيني است كه در دل آن حضرت است؛ و اين يقين براي شيعيان هم پيدا مي‌شود؛ و بايد پيدا شود. ما سراغ داريم افرادي را كه اگر يك شب نماز شب نمي‌خواندند چه گريه‌ها مي‌كردند. يادم نمي‌رود يك اهل دلي شبي نماز شبش ترك شد. اين شخص از اول صبح تا به شب گريه كرد و غصّه خورد. مي‌گفت كه من از 16 سالگي تا الآن نماز شبم ترك نشده است.

نوري كه از ايمان عاطفي، از ايمان عقلي، دل اينها را منوّر كرده، مانع گناه مي‌شود. آن نور اينها را به مستحبّات وامي‌دارد. بلكه از مستحبّات لذّتي مي‌برد كه هيچ چيز در مقابلش نمي‌تواند قد علم كند قرآن شريف مي‌فرمايد: اينها افرادي هستند كه در دل شب بلند مي‌شوند. پشت به رختخواب، نماز شب مي‌خوانند. اينها افرادي هستند كه به فقرا و ضعفا رسيدگي مي‌كنند. مي‌فرمايد كه يك حالي براي اينها هست و براي نماز شبشان، براي انفاقشان، به اندازه‌اي لذّت مي‌برند كه هيچ كس نمي‌تواند اين لذّت را درك كند جز اينكه به آن برسد:

(تَتَجافي جُنُوبُهُمْ عَنِ الْمَضاجِعِ يَدْعُونَ رَبَّهُمْ خَوْفاً وَ طَمَعاً وَ مِمّا رَزَقْناهُمْ يَنْفِقُونَ ـ فَلا تَعْلَمُ نَفْسٌ ما اُخْفِيَ لَهُمْ مِن قُرَّةِ اَعْيُنٍ جَزآءً بِما كانُوا يَعْمَلُونَ)[2]

ظاهرش اين است كه در همين دنيا اين پاداش را مي‌گيرند. در همين دنيا لذّت مي‌برند. وقتي كه براي نماز شبش «الله اكبر» مي‌گويد، به قدري لذت مي‌برد مثل اينكه خدا خير دنيا و آخرت را به او داده است. اگر به دنيا رسيد حاضر است ايثار كند؛ و از اينكه ديگران به نعمت مي‌رسند، لذّت مي‌برد:

(وَ يُؤْثِرُونَ عَلي اَنْفُسِهِمْ وَ لَوْ كانَ بِهِمْ خَصَاصَةٌ)[3]

معنايش اين است كه اينها ايثار مي‌كنند؛ به ديگران مي‌دهند بخورند و استفاده كنند ولو اينكه خودشان احتياج داشته باشند. شأن نزول اين آيه را به جايي درباره ی اميرالمؤمنين عليه‌السلام و جايي درباره مقداد و در جاي ديگر درباره ابوايّوب انصاري گفته‌اند. همه ی اينها ممكن است درست باشد. زيرا همه ی اينها اينطور بودند.

پي نوشت ها:

[1]. وسائل الشّيعه، جلد 5، صفحه ی 276 و بحارالانوار، جلد 87، صفحه ی 148.

[2]. سوره ی سجده، آيات 16 و 17. ترجمه: «(شبها) پهلو از بستر حركت دهند (و در دل شب) با بيم و اميد خداي خود را بخوانند و از آنچه روزي آنها كرديم، انفاق كنند. هيچ كس نمي‌داند كه به پاداش نيكوكاري‌اش چه چيز از ‌(نعمت‌ها و لذّتهاي بي‌نهايت) كه روشن بخش (دل و) ديده است، براي او ذخيره شده است.

[3]. سوره ی حشر، آيه ی 9.